- Budynek SQUARE ul. Partyzantów 46/406 81-423 Gdynia IV Piętro
- +48 536 576 100
- biuro@rta.legal
Czy spółka z o.o. może nie mieć zarządu?
Czy spółka z o.o. może nie mieć zarządu?
Jeśli jesteś członkiem zarządu, prokurentem lub wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (a może zastanawiasz się nad rozpoczęciem prowadzenia działalności biznesowej w tej formie) – ten artykuł może Cię zainteresować. Sprawdź go również, jeśli Twój kontrahent lub dłużnik jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i właśnie nie ma zarządu.
Jeśli już na tym etapie potrzebujesz pomocy prawnika – eksperta prawa gospodarczego – skontaktuj się z nami przez ten formularz.
Pomożemy Ci we wszystkich kwestiach związanych ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.
Przepisy mówią, że spółka z o.o., musi mieć dwa obowiązkowe organy – zgromadzenie wspólników (w ramach, którego działają wspólnicy spółki) oraz zarząd (który jest organem wykonawczym spółki). Rada nadzorcza i komisja rewizyjna, będące organami nadzorczymi – nie są obowiązkowe.
Organami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są więc:
Zarząd reprezentuje spółkę w jej relacjach z innymi podmiotami (np. klientami, kontrahentami i urzędami), jak również prowadzi sprawy spółki. Jak sama nazwa wskazuje, zarząd spółką zarządza. Jego istnienie jest więc kluczowe dla możliwości funkcjonowania spółki z o.o. w obrocie handlowym.
Pamiętaj, że rola wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie obejmuje działań operacyjnych – tj. wspólnicy nie decydują o codziennych sprawach spółki z o.o. Ich rola sprowadza się do kontroli tego w jaki sposób te bieżące działanie spółki prowadzi zarząd. Wspólnicy (działający w ramach Zgromadzenia Wspólników) – decydują o powoływaniu i odwoływaniu członków zarządu (chyba, że umowa spółki wprowadza tutaj odmienne rozwiązania) i udzielania absolutorium. Wspólnicy generalnie nie mogą jednak zawierać w imieniu spółki umów, zaciągać zobowiązań itd. Oczywiście jest możliwa sytuacja, w której wspólnik jest też członkiem zarządu – ale w takiej sytuacji działa już w zupełnie innej roli i jedno z drugim nie ma formalnie związku.
Warto wiedzieć, że czasami (zwłaszcza w większych spółkach) kompetencje wspólników (powoływanie członków zarządu, kontrola działalności zarządu) są przeniesione ze zgromadzenia wspólników na radę nadzorczą. W takiej sytuacji wspólnicy kontrolują radę nadzorczą, a rada kontroluje zarząd.
Skoro to zarząd spółki z o.o. kieruje jej działaniami – tj. reprezentuje ją na zewnątrz, co w praktyce oznacza, że podpisuje w imieniu spółki umowy, zaciąga zobowiązania, jak również reprezentuje spółkę przed organami (np. przed sądem).
Kompetencje zarządu:
Uwaga – w niektórych spółkach poszczególni członkowie zarządu zajmują się określonymi aspektami jej działania (np. jeden z członków zarządu zajmuje się sprawami finansowymi). W takiej sytuacji, często sposób pracy zarządu, jej poszczególnych członków i podział zadań, jest określony w regulaminie pracy zarządu.
Jeśli potrzebujesz wsparcia z założeniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub masz już spółkę, ale chciał(a)byś usprawnić jej działanie – np. poprzez wprowadzenie regulaminu pracy zarządu lub nowe regulacje w umowie spółki – napisz do nas poprzez poniższy formularz kontaktowy, a odezwiemy się i pokażemy jak możemy Ci pomóc.
Żaden inny organ w spółce z o.o. nie ma takich uprawnień. Oznacza to, że wspólnicy lub wspólnik – nawet mając 100% udziałów w kapitale zakładowym spółki – nie mogą podpisać w jej imieniu żadnej umowy i zaciągnąć żadnej pożyczki. Może to zrobić jedynie prawidłowo powołany zarząd spółki.
Jest jednak osoba, która może spółkę reprezentować – jest to prokurent.
Prokurent to szczególnego rodzaju pełnomocnik.
Jest on szczególny w tym sensie, że:
Kodeks cywilny, opisując prokurę, stanowi że – obejmuje (ta prokura) umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Jest to więc bardzo szeroko zakreślona kompetencja, bo mało rzeczy będzie wykraczało (w przypadku spółki z o.o., lub innego przedsiębiorcy) poza sprawy związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Jak wynika z tego, co napisałem wyżej – prokurent może reprezentować spółkę zarówno w sprawach sądowych, jak i pozasądowych – może więc robić w dużej mierze to co robi zarząd.
UWAGA – to zarząd powołuje prokurenta (i odwołuje) – ale prokura nie wygaśnie wraz z końcem mandatu członków zarządu, którzy go powołali.
To znaczy – mamy zarząd spółki składający się z dwóch członków – pana Marka i pana Jana. Powołują oni pana Pawła na prokurenta spółki z o.o. Po jakimś czasie rezygnują oni z funkcji członków zarządu – pan Paweł dalej będzie jednak prokurentem, nawet jeśli spółka nie powoła nikogo nowego do zarządu.
O ile sąd rejestrowy nie zarejestruje nowej spółki z o.o., jeśli nie będzie ona miała wskazanego zarządu, o tyle spółka nie przestanie istnieć dlatego, że wszyscy członkowie zarządu zrezygnują i nie będzie nikogo w zarządzie lub będzie on źle obsadzony, przez co nie będzie mógł działać (bo np. jest za mało członków zarządu, żeby podejmować decyzje zgodnie z umową spółki – tzw. zarząd kadłubowy).
Jeżeli więc spółka z o.o. nie będzie miała zarządu – dalej będzie istnieć, natomiast nie będzie miała możliwości zawierać umów, być reprezentowana przed innymi podmiotami i np. przed sądem (chyba, że ma prokurenta, o czym niżej).
To, że taka spółka będzie dalej istnieć nie oznacza jednak, że taki stan rzeczy nie będzie miał żadnych konsekwencji.
Powoływanie zarządu jest obowiązkiem wspólników więc jeśli takiego zarządu nie będzie – sąd rejestrowy nałoży grzywnę na wspólników (maksymalnie do 1 miliona złotych) w celu przymuszenia do wykonania tego obowiązku.
W spółce może zostać również powołany kurator, który będzie miał za zadanie doprowadzić do powołania zarządu lub – jeśli okaże się to niemożliwe – zlikwiduje spółkę.
Spółka z o ograniczoną może istnieć bez zarządu, natomiast sąd rejestrowy będzie podejmował starania w celu zmiany tej sytuacji.
Jak wskazałem już wyżej – przede wszystkim bez zarządu nie będzie organu, który ma kompetencje do reprezentowania spółki i prowadzenia jej spraw, co (jeśli nie będzie prokurenta) spowoduje jej paraliż i uniemożliwi funkcjonowanie.
Drugą konsekwencją są możliwe grzywny nakładane na wspólników przez sąd rejestrowy, w celu przymuszenia ich do powołania zarządu (łącznie grzywny mogą wynieść nawet 1 milion złotych).
Dla ścisłości – sąd rejestrowy nakłada grzywnę na organ, który jest odpowiedzialny za powołanie zarządu więc jeśli będzie to rada nadzorcza – to na jej członków sąd nałoży karę, a nie na wspólników.
Jeśli uzna to za konieczne – sąd może powołać kuratora dla spółki z o.o., który będzie miał za zadanie doprowadzić do powołania zarządu lub w ostateczności zlikwidować spółkę.
Najbardziej dotkliwą konsekwencją braku zarządu może być likwidacja spółki przez sąd rejestrowy. Zdarza się to jednak stosunkowo rzadko, chociażby dlatego, że tego rodzaju spółki są z reguły zadłużone i przeciwko likwidacji sprzeciw składają ZUS i urząd skarbowy więc nie dochodzi ona ostatecznie do skutku.
O ile nie jest to stan pożądany z punktu widzenia prawa, o tyle technicznie jest możliwe, żeby spółka z o.o. działała bez zarządu, jeśli ma prokurenta. Prokurent może bowiem reprezentować spółkę nawet jeśli nikt nie został powołany do zarządu. Działa to wiec w ten sposób, że najpierw członkowie zarządu powołują prokurenta, a następnie rezygnują, prokurent jednak zostaje.
Powyższy mechanizm bywa wykorzystywany, gdy członkowie zarządu chcą uniknąć odpowiedzialności za długi spółki (szeroko pojętą legalność takiego działania zostawiam na boku). Musisz pamiętać, że co prawda spółka z o.o. to – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (w domyśle – ograniczona jest odpowiedzialność wspólników do wysokości wkładów, które zainwestowali oni w spółkę), to jednak członkowie zarządu mogą, w niektórych sytuacjach, odpowiadać całym majątkiem. Będzie tak, jeśli nie złożą w odpowiednim momencie wniosku o upadłość, a późniejsza egzekucja przeciwko spółce będzie nieskuteczna. Takiej odpowiedzialności nie ponoszą prokurenci.
Spółka z o.o. może więc działać bez powołanego zarządu, jeśli ma prokurenta. Prokurent w takiej sytuacji będzie mógł zawierać w imieniu spółki umowy i reprezentować ja w relacjach z innymi podmiotami.
UWAGA – orzecznictwo sądów nie jest jednolite w kwestii tego, czy można pozwać (a raczej, czy można prowadzić takie postępowanie po złożeniu pozwu) spółkę, która nie ma zarządu, ale ma prokurenta. Jedne sądy uznają, że reprezentantem będzie tutaj prokurent, ale są też orzeczenia, które uznają, że prokurent jest jedynie pełnomocnikiem więc brak organu uniemożliwia procedowanie.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w sprawach Twojej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Skontaktuj się z nami za pomocą tego formularza. Bez problemu pomożemy.
Po przeczytaniu tego artykułu, wiesz już, że:
Uzupełnij formularz kontaktowy i daj nam znać jaki masz problem, a my odezwiemy się do Ciebie i ustalimy, czy możemy Ci pomóc.
Po wypełnieniu formularza skontaktujemy się w przeciągu 24 h i umówimy termin 15 minutowej, darmowej konsultacji telefonicznej, w trakcie której będziesz mieć możliwość omówienia swojego problemu z jednym z naszych adwokatów.
